ಕರ್ನಾಟಕದ ನೀವು ಭೇಟಿ ನೀಡಲೇಬೇಕಾದ ಟಾಪ್ 10 ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯಗಳು
ಕರ್ನಾಟಕವು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ, ಭವ್ಯ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ ಮಹತ್ವದ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಗಳು ಕೇವಲ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲ, ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅದ್ಭುತಗಳಾಗಿವೆ. ನೀವು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಭೇಟಿ ನೀಡಲೇಬೇಕಾದ ಟಾಪ್ 10 ದೇವಾಲಯಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ.
- ಶ್ರೀ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇವಾಲಯ, ಹಂಪಿ
ಸ್ಥಳ: ಹಂಪಿ, ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ
ದೇವರು: ಶಿವ
ಶ್ರೀ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇವಾಲಯವು ಯುನೆಸ್ಕೋ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವಾಗಿದ್ದು, ಶಿವನ ರೂಪವಾದ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ಎಂದು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. 7 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಇದನ್ನು ನಂತರ ವಿಜಯನಗರ ಆಡಳಿತಗಾರರು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು. ಬೆರಗುಗೊಳಿಸುವ ಕೆತ್ತನೆಗಳು, ಎತ್ತರದ ಗೋಪುರ ಮತ್ತು ಏಕಶಿಲೆಯ ನಂದಿ ಪ್ರತಿಮೆ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲೇಬೇಕಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಫೆಬ್ರವರಿ-ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ರಥೋತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ, ಶ್ರೀ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇವಾಲಯ, ಹಂಪಿ ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ, ಹತ್ತಿರದ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವಾದ ಹೊಸಪೇಟೆಯಿಂದ (13 ಕಿಮೀ) ಸುಲಭವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದು, ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ: ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (160 ಕಿಮೀ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
- ಶ್ರೀ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಮೈಸೂರು
ಸ್ಥಳ : ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟ
ಜಿಲ್ಲೆ: ಮೈಸೂರು
ರಾಜ್ಯ: ಕರ್ನಾಟಕ
ದೇವತೆ :ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ
ಹಬ್ಬಗಳು: ನವರಾತ್ರಿ
ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನರು ನಾಡ ದೇವಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಮೈಸೂರು ದಸರಾವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾಡ ಹಬ್ಬ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಶಕ್ತಿ ಪೀಠವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ 18 ಶಕ್ತಿ ಪೀಠಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.
ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಅರಮನೆ ನಗರಿ ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು 13 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟಗಳ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ಅಥವಾ ಶಕ್ತಿಯ ಉಗ್ರ ರೂಪವಾದ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯ ಎಂದು ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜರಿಂದ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪೋಷಕ ದೇವತೆಯಾಗಿತ್ತು.
- ಕುಕ್ಕೆ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಸ್ಥಳ: ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ,
ತಾಲೂಕ್: ಕಡಬ
ಜಿಲ್ಲೆ: ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ
ರಾಜ್ಯ: ಕರ್ನಾಟಕ
ದೇವರು: ನಾಗ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ತಿಕೇಯ
ಹಬ್ಬಗಳು: ಶಾಸ್ತಿ, ಕಿರು ಷಷ್ಠಿ, ನಾಗರ ಪಂಚಮಿ, ನಾಗಾರಾಧನೆ
ಕುಕ್ಕೆ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯವು 5000 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಹಿಂದೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಯಿದೆ, ಇದು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಡಬ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಕುಮಾರಧಾರ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದ್ದು ಸುತ್ತಲೂ ಕುಮಾರ ಪರ್ವತ್ತವಿದ್ದು ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ತಿಕೇಯನನ್ನು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸರ್ಪಗಳ ಅಧಿಪತಿ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಎಂದು ಪೂಜಿಸಲಾಗುವ ಪುರಾತನ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಪ್ರೇಕ್ಷಣಿಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.
ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಕುಮಾರಧಾರ ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿದೆ. ದುಷ್ಟ ರಾಕ್ಷಸರ ದಮನಕ್ಕಾಗಿ ಜನ್ಮವೆತ್ತಿದ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿಯು ತಾರಕಾದಿ ಅಸುರರನ್ನು ಯುದ್ದದಲ್ಲಿ ಸಂಹರಿಸಿ, ಸಹೋದರ ಗಣೇಶನ ಜೊತೆ ಕುಮಾರಪರ್ವತಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ದೇವೇಂದ್ರನು ವಿನಯದಿಂದ ತನ್ನ ಮಗಳಾದ ದೇವಸೇನೆಯನ್ನು ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿಗೆ ಕುಮಾರಧಾರ ತೀರ್ಥದ ತಟದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗಶಿರ ಶುದ್ಧ ಷಷ್ಠಿಯ ದಿನ ಪ್ರಾಣಿಗ್ರಹಣ ಮಾಡಿದನು. ಅದೇವೇಳೆ ಅಲ್ಲಿಯೇ ತಪಸ್ಸನ್ನಾಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ನಾಗರಾಜನಾದ ವಾಸುಕಿಯ ಭಕ್ತಿ ಪೂರ್ವಕ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಮನ್ನಿಸಿ ತಾನು ದೇವಸೇನಾ ಸಮೇತವಾಗಿ ಒಂದಂಶದಿಂದ ಅವನಲ್ಲಿ ನಿತ್ಯ ಸನ್ನಿಹಿತನಾಗಿ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸುವುದಾಗಿ ವಾಸುಕಿಯನ್ನು ಹರಸುತ್ತಾನೆ.
- ಮುರುಡೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ
ಸ್ಥಳ: ಮುರುಡೇಶ್ವರ
ತಾಲೂಕು: ಭಟ್ಕಳ
ಜಿಲ್ಲೆ : ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ
ರಾಜ್ಯ : ಕರ್ನಾಟಕ
ದೇವರು: ಶಿವ
ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಟ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಇರುವ ಮುರುಡೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು,
ಇದೊಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ . ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರದ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದ ಅತ್ಯಂತ ಎತ್ತರದ ಶಿವನ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಮುರುಡೇಶ್ವರ ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ತನ್ನೆಡೆ ಸೆಳೆಯುವ ಒಂದು ಸುಂದರ ತಾಣವಾಗಿದೆ.
“ಮುರ್ಡೇಶ್ವರ” ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಮೂಲವು ರಾಮಾಯಣದ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೂ ದೇವರುಗಳು ಆತ್ಮ-ಲಿಂಗ ಎಂಬ ದೈವಿಕ ಲಿಂಗವನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅಮರತ್ವ ಮತ್ತು ಅಜೇಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಅಲ್ಲಿ ಹಾಡುವಳ್ಳಿಯ ಸಾಳ್ವ ದೊರೆಗಳು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಬಸದಿ, ತೀರ್ಥಂಕರರ ಮೂರ್ತಿಗಳು, ಹಲವು ಧಾರ್ಮಿಕ ದೇವಾಲಯಗಳು, ಕೆರೆ, ವೀರರ ಮನೆ, ವೀರಗಲ್ಲುಗಳು, ಮರದಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ೧೬ ಮಾಸತಿಯರ ಕುರುಹುಗಳು, ಮುರುಡೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಹಾಗೂ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಇಂದಿಗೂ ಕಾಣಬಹುದು.
ಶಿವನ ಬೃಹತ್ ಎತ್ತರದ ಪ್ರತಿಮೆಯು ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಮುರುಡೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ೧೨೩ ಅಡಿ(೩೭ ಮೀಟರ್) ಎತ್ತರದ ಶಿವನ ಬೃಹತ್ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿರುವ ಕೈಲಾಸನಾಥ ಮಹಾದೇವ ಪ್ರತಿಮೆಯ ನಂತರ ವಿಶ್ವದ ಎರಡನೆಯ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಶಿವನ ಪವಿತ್ರ ಪ್ರತಿಮೆಯಾಗಿದೆ.
- ಕೊಲ್ಲೂರು ಮೂಕಾಂಬಿಕಾ ದೇವಾಲಯ
ಸ್ಥಳ: ಕೊಲ್ಲೂರು
ತಾಲೂಕು : ಬೈಂದೂರು
ಜಿಲ್ಲೆ : ಉಡುಪಿ
ರಾಜ್ಯ : ಕರ್ನಾಟಕ
ದೇವರು: ಮೂಕಾಂಬಿಕಾ ದೇವಿ
ಮೂಕಾಂಬಿಕಾ ದೇವಿ ದೇವಾಲಯವು, ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಸೌಪರ್ಣಿಕಾ ನದಿಯ ದಂಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನಿಂದ ಹುಲ್ಲಿನಿಂದಾವೃತವಾದ ಕೊಡಚಾದ್ರಿ ಬೆಟ್ಟವು ನೋಡುಗರ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ , ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ ೧೪೭ ಕಿ.ಮೀ.ಗಳಷ್ಟು ಅಂತರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಪ್ರತಿವರ್ಷವೂ ಸಾವಿರಾರು ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ತನ್ನೆಡೆ ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
ಕೊಲ್ಲೂರು ಮೂಕಾಂಬಿಕಾ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ದೇವತೆಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ, ಶ್ರೀ ಪಾರ್ಥೀಶ್ವರ, ಶ್ರೀ ಪಂಚಮುಖ ಗಣಪತಿ, ಶ್ರೀ ಚಂದ್ರಮೌಳೀಶ್ವರ, ಶ್ರೀ ಪ್ರಾಣಲಿಂಗೇಶ್ವರ, ಶ್ರೀ ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರ, ಶ್ರೀ ಆಂಜನೇಯ, ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟರಮಣ, ಶ್ರೀ ತುಳಸಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ.
ಶ್ರೀ ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು ದರ್ಶಿಸಿದ ಶ್ರೀ ಮೂಕಾಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯ ಒಂದು ದರ್ಶನ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ದೃಷ್ಟಿಯ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಈ ದೇವತೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದರು ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ .
ಕೊಲ್ಲೂರಿನಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಸತಿ-ಸೌಕರ್ಯಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯು ಸೌಪರ್ಣಿಕಾ ಅತಿಥಿ ಗೃಹವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಶ್ರೀ ಲಲಿತಾಂಬಿಕಾ ಅತಿಥಿ ಗೃಹ, ಮಾತಾ ಛತ್ರಂ ಅತಿಥಿ ಗೃಹ, ಗೋಯೆಂಕಾ ಅತಿಥಿ ಗೃಹ ಇತ್ಯಾದಿಗಳೂ ಕೂಡ ದೊರೆಯುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ವಸತಿ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ಕೊರತೆ ಇಲ್ಲ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಈ ಸೌಕರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೪೦೦ ಕೋಣೆಗಳು ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು.
- ಗೋಕರ್ಣ ಮಹಾಬಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಸ್ಥಳ: ಗೋಕರ್ಣ
ಜಿಲ್ಲೆ: ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ
ರಾಜ್ಯ: ಕರ್ನಾಟಕ
ದೇಶ : ಭಾರತ
ದೇವರು: ಮಹಾಬಲೇಶ್ವರ
ಗೋಕರ್ಣ ಮಹಾಬಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಕ್ರಿ.ಶ. ೪ ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗೋಕರ್ಣದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ . ಇದನ್ನು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ದ್ರಾವಿಡ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವೂ ಆಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಅರೇಬಿಯನ್ ಸಮುದ್ರದ ಗೋಕರ್ಣ ಕಡಲತೀರದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಏಳು ಮುಕ್ತಿಸ್ಥಳ (“ಮೋಕ್ಷದ ಸ್ಥಳಗಳು”)ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹುತೇಕ ಹಿಂದೂಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು ಅಗಲಿದವರಿಗೆ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳನ್ನು (ಮರಣ ಸಂಸ್ಕಾರ) ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿಯೇ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಆತ್ಮಲಿಂಗವನ್ನು ಭವ್ಯವಾದ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಪುರಾಣ ಪುರುಷ ಲಂಕಾಧೀಪತಿಯಾದ ರಾವಣನು ಹಿಮಾಲಯದ ಕೈಲಾಸ ಪರ್ವತದಿಂದ ತಂದು ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ದ್ರಾವಿಡ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಾನೈಟ್‌ನಿಂದ ಮನಮೋಹಕವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆತ್ಮಲಿಂಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಚೌಕಾಕಾರದ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಪೀಠದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪೀಠವು ಅದರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ರಂಧ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಈ ಮೂಲಕ ಭಕ್ತರು ಆತ್ಮಲಿಂಗದ ಮೇಲ್ಭಾಗವನ್ನು ದರ್ಶನ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ.
- ಬನಶಂಕರಿ ಅಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಸ್ಥಳ: ಬಾದಾಮಿ
ಜಿಲ್ಲೆ: ಬಾಗಲಕೋಟೆ
ರಾಜ್ಯ: ಕರ್ನಾಟಕ
ದೇವರು: ಬನಶಂಕರಿ ದೇವಿ
ಬನಶಂಕರಿ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿರುವ, ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾದಾಮಿ ಬಳಿಯ ಚೋಳಚಗುಡ್ಡದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ತಿಲಕಾರಣ್ಯ ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ‘ಶಾಕಂಭರಿ’ ‘ಬನಶಂಕರಿ ಅಥವಾ ವನಶಂಕರಿ’ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.
ಬನಶಂಕರಿ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ಮಹಾ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ರಾಕ್ಷಸ ಮಹಿಷಾಸುರನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿದಳು ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯ ಅವತಾರವಾದ ಯೋಧ ದೇವತೆ ದುರ್ಗಾಳ ಆರನೇ ಪುನರ್ಜನ್ಮ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವಳ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರು ಶಾಕಂಬರಿ ಎಂದು ಕೂಡ ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ, ಇಡೀ ಜಗತ್ತು ಕ್ಷಾಮ ಮತ್ತು ಹಸಿವಿನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಅವಳು ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಅಸ್ತಿತ್ವದಿಂದ ಹಸಿರು ತರಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುವಂತೆ ಆಶೀರ್ವದಿಸಿದಳು ಎಂಬ ಪುರಾಣದಿಂದ ತಿಳಿದು ಬಂದಿದೆ.
ಜಾತ್ರೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉತ್ಸವ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಉತ್ಸವವು, ಎರಡೂ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಇದು ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ, ಚಂದ್ರನ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ಪ್ರಕಾರ ಪುಷ್ಯ ಮಾಸದಂದು, ರಥಯಾತ್ರೆಯ ದಿನದಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಬರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತರಿಗೆ ವೀಕ್ಷಿಸಲು ದೇವರನ್ನು ರಥದಲ್ಲಿ ನಗರದಾದ್ಯಂತ ಉತ್ಸವವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಭೋಗ ನಂದೀಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಸ್ಥಳ: ನಂದಿ (ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟಗಳು)
ಜಿಲ್ಲೆ: ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ
ರಾಜ್ಯ: ಕರ್ನಾಟಕ
ದೇಶ: ಭಾರತ
ದೇವರು: ಶಿವ
ಭೋಗನಂದೀಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಅರುಣಾಚಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಂದಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಭೋಗನಂದೀಶ್ವರವು ಅವಳಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ನೊಳಂಬವಾಡಿ ಶೈಲಿಯ ದ್ರಾವಿಡ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾದ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಅರುಣಾಚಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಂತರ ಅದರ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಕೀರ್ಣವು ಮರುಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು .
ಭೋಗನಂದೀಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ನೈಋತ್ಯಕ್ಕೆ 8 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು 55 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿದೆ.ಭೋಗನಂದೀಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿ ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದೆ.
ನಂದಿ ಗ್ರಾಮದ ಬಳಿ ದೊರೆತ 9 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದ ಶಾಸನಗಳು ಶಿವನ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಈ ಶಾಸನಗಳು ಈ ದೇವಾಲಯ ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಭಾರತದ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಶಾಸನಗಳು ನೊಳಂಬ ರಾಜವಂಶದ ದೊರೆ ನೊಳಂಬಡಿರಾಜ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಗೋವಿಂದರವರದ್ದಾಗಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮಠ, ಉಡುಪಿ
ಸ್ಥಳ : ಉಡುಪಿ
ರಾಜ್ಯ : ಕರ್ನಾಟಕ
ದೇಶ : ಭಾರತ
ದೇವರು: ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ
ಉಡುಪಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಉಡುಪಿ ನಗರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ದ್ವೈತ ಮಠಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತನ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ದೈನಂದಿನ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತುಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪವಿತ್ರ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ಹಲವಾರು ಭಕ್ತಿ ಪ್ರಧಾನ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹಳೆಯದಾದ ಉಡುಪಿ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಬಹಳ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ದೇಗುಲವಾಗಿದೆ.
ಕೃಷ್ಣ ಮಠವನ್ನು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು . ಅವರು ದ್ವೈತ ವೇದಾಂತ ಪಂಥದ ಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಗೋಪಿಚಂದನದ ದೊಡ್ಡ ಉಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹದ ದರ್ಶನವಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ . ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ತಮ್ಮ ತಂತ್ರಸಾರ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದಂತೆ , ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸುವಂತೆ ಇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಕನಕದಾಸರು ತೋರಿಸಿದ ತೀವ್ರ ಭಕ್ತಿಗೆ ಒಲಿದ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮುಖ ಮಾಡಿ ದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡಿದನೆಂದು ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ.
ಕೃಷ್ಣ ಮಠಗಳ ದೈನಂದಿನ ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಚಕ್ರೀಯ ಕ್ರಮದ ಅನುಸಾರ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿವೆ.
- ಹೊಯ್ಸಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹಳೇಬೀಡು
ಸ್ಥಳ: ಹಳೇಬೀಡು
ಜಿಲ್ಲೆ : ಹಾಸನ
ರಾಜ್ಯ : ಕರ್ನಾಟಕ
ದೇಶ : ಭಾರತ
ದೇವರು: ಶಿವ
ಹೊಯ್ಸಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ಪವಿತ್ರ ದೇಗುಲವಾಗಿದ್ದು, ಶಿವನ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಒಂದು ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಹಿಂದಿನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದ ಹಳೇಬೀಡಿನಲ್ಲಿರುವ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವಂತಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ಸರೋವರದ ದಡದಲ್ಲಿ ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಿದನು. ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣವು 1121 ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು 1160 CE ಯಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಾಯವಾಯಿತು.
ಹಳೇಬೀಡು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಹಾಸನದ ವಾಯುವ್ಯಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 30 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಬೇಲೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು 16 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
ಹೊರ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲಿನ ಅಲಂಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಗೋಡೆಯ ಚಿತ್ರಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ರಾಮಾಯಣ , ಮಹಾಭಾರತ , ಭಾಗವತ ಪುರಾಣ , ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಶೈವ ಮತ್ತು ವೈಷ್ಣವ ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ.
ಹೊಯ್ಸಳೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುವ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಾಲಯಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇದು ಹತ್ತಿರದ ಮೂರು ಆಯಾಮದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಾಗಿ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಮರುಪಡೆಯಲಾದ ಹಲವಾರು ಅವಶೇಷಗಳು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.